Śpiew jako naturalna aktywność dzieci
Początkowy rozwój muzyczny dzieci w dużym stopniu zależy od śpiewu. Dzieci posiadają naturalną chęć do śpiewania. Czasem jednak możemy niechcący zaburzyć tę skłonność. W jaki sposób? Między innymi przez niezrozumiały lub nieciekawy tekst wybieranych piosenek, o czym pisałam w poprzednim poście. Co jeszcze może zniechęcić lub zachęcić dziecko do śpiewu? Dlaczego piosenka do nauki śpiewania powinna być prosta? Jak rozpoznać czy nie jest za trudna?
Piosenki do śpiewania – nie za trudne, ale też nie za proste
Piosenka powinna być dostosowana do umiejętności dziecka w danym wieku. Jeśli będzie za trudna, dziecko nie będzie miało szans zaśpiewać jej poprawnie, przez co spada motywacja do jej nauki. Ale nauka piosenki powinna być jakimś wyzwaniem i powinna stopniowo rozwijać umiejętności. Odpowiednio dopasowane do wieku i umiejętności piosenki umożliwiają dziecku śledzenie poszczególnych elementów muzycznych – przede wszystkim melodii, rytmu i głośności zwanej w muzycznym żargonie dynamiką.
W zakresie melodii trudności mogą sprawiać zbyt duże lub zbyt małe odległości między dźwiękami. Problem może sprawić także konieczność śpiewania bardzo niskich lub bardzo wysokich dźwięków. W zakresie rytmu piosenka jest trudna, gdy rytmy są nieregularne, niespodziewane. Pojawiają się bardzo długie dźwięki. Przerwy między dźwiękami są za długie – trudno wtedy wejść w odpowiednim momencie, albo za krótkie – nie można wtedy złapać oddechu. Piosenka jest trudniejsza, gdy jest utrzymana w bardzo szybkim tempie, a każda sylaba tekstu przypada na inny dźwięk.
Możliwe trudności można by jeszcze długo mnożyć. Generalnie jeśli nam samym piosenka sprawia problem – nie możemy zapamiętać melodii po kilku wysłuchaniach i odtworzyć jej – to dla dziecka prawdopodobnie też będzie to za trudne. Jest to charakterystyczne dla wielu piosenek pisanych do bajek. Uwielbiam piosenki z filmów Disneya, słuchamy ich z moimi dziećmi, ale niestety większość z nich jest za trudna do zaśpiewania nawet dla dorosłego, a co dopiero dla dziecka.
Dlaczego powinniśmy zwracać uwagę na stylistykę
Mówiąc o stylistyce mam na myśli sposób, w jaki melodia jest przedstawiona. Jest to związane z tzw. akompaniamentem, czyli towarzyszeniem głównej melodii. Może się to dziać poprzez granie akordów (kilku dźwięków jednocześnie budujących harmonię) lub towarzyszenie innych melodii, z reguły mniej urozmaiconych niż główna. Dużym uproszczeniem dla dzieci jest, gdy w akompaniamencie zawarta jest ta właśnie główna melodia. Dzięki temu dzieci mogą na bieżąco korygować swój śpiew. Ale nie jest to konieczne. Najlepszy w przypadku akompaniamentu jest złoty środek – akompaniament na tyle bogaty, że jego brzmienie nakierowuje nas na właściwe dźwięki, ale na tyle skromny, by nie przesłaniał głównej melodii. Stylistyka w dużej mierze jest kwestią gustu. Najlepiej zastanowić się, czy znaleziona wersja piosenki pasuje do jej tekstu i naszego odczucia. Warto wziąć pod uwagę, czy mechaniczne, rytmiczne dźwięki nie dominują całej warstwy muzycznej. Ma to znaczenie dla kształcenia wrażliwości estetycznej oraz czytelności elementów muzycznych.
Generalnie dzieciom łatwiej się śpiewa naśladując głos dziecięcy lub kobiecy. Czasem można spotkać piosenki śpiewane przez kobiety, które próbują naśladować dziecięcą barwę śpiewu. Ja osobiście nie znoszę takiej praktyki. Porównałabym to do uczenia dziecka mowy poprzez używanie sztucznie zdrobniałego słownictwa ze specjalnym seplenieniem, zastępowaniem słów przez wyrażenia zbudowane z prostych sylab typu „kuku”, „lulu”. Wydaje mi się, że naturalny głos jest lepszy zarówno w uczeniu mówienia, jak i śpiewania.
Piosenki dla dzieci, które warto zobaczyć na YouTube
W mętnym morzu „piosenek dla dzieci” można znaleźć wiele wspaniałych perełek. Youtube jest chyba najbardziej popularną witryną, na której szukamy piosenek. Dlatego podam kilka przykładów moich ulubionych kanałów i klika moich zdecydowanie najmniej ulubionych. Czasem zdarza się, że wśród wielu wspaniałych piosenek na jakimś kanale, pojawia się też kilka słabych, czasem jest dokładnie na odwrót. Czasem można znaleźć całkiem fajną piosenkę, ale w strasznie słabej wersji. Wtedy pozostaje możliwość nauczenia się samodzielnie akompaniamentu, albo śpiewania w ogóle bez akompaniamentu.
Tutaj przykład piosenki znalezionej na Youtube, która jest całkiem ładna i odpowiednia dla dzieci, jeśli chodzi o melodię i tekst. Ale stylistyka, w której jest utrzymana jest dla mnie nie do przyjęcia, animacje są też raczej tandetne:
Oto kanały, na których można znaleźć proste piosenki. Ponieważ jednak są one na tak zwane „jedno kopyto”, czyli są po prostu podobne, to zachęcam do przejrzenia sobie tych zasobów i wybranie kilku ulubionych.
Śpiewające brzdące
Fruziaki
Śpiewanki.tv
Bardzo nie lubię tych kanałów – uważam, że trudno znaleźć na nich cokolwiek wartościowego.
Smok Edzio, Bajlandia.tv, Baju baju.tv, Discokids.tv, Kanał dla dzieci BZYK tv, Babadu tv, Bajkowe nutki, Maluch.tv
Jeśli chodzi o piosenki po angielsku, to zachęcam śmiało do korzystania chyba najczęściej polecanych kanałów – Barefoot Books, Pomelody. Do przejrzenia polecam również Mother Goose Club, Super Simple Songs, Kids123tv
Super Simple Songs
Mother Goose club
Kids 123 TV
Przedstawiona przeze mnie prezentacja ma na celu podanie przykładów piosenek przede wszystkim prostych do zaśpiewania, ale też jednocześnie przyzwoitych lub czasem nawet wybitnych pod względem artystycznym. Najłatwiej podać przykłady z ogólnodostępnych źródeł, warto jednak zainteresować się także wydawnictwami płytowymi, aplikacjami z muzyką. Na bieżąco będę podsyłać informacje o tym co ciekawego udało mi się znaleźć.
Piosenki to nie wszystko…
Piosenki do nauki śpiewania – łatwe i przyjemne – nie mogą być jedynym rodzajem muzyki, z którą obcuje dziecko. Gdy celem jest nauka śpiewania – odtwarzania melodii głosem – piosenki muszą być proste, ale naprawdę nie muszą być kiczowate. Przeszukujmy Internet w poszukiwaniu dobrych piosenek, ale świadomie, pamiętając o odpowiednim tekście, stylistyce, jakości i prostocie. Nie starajmy się tez uczyć zbyt wielu piosenek na raz. Włączanie kilkudziesięciominutowych składanek z piosenkami nie jest dobrym pomysłem. Wspominałam już o tym w poście Dlaczego dzieci powinny śpiewać? 6 powodów http://wiercipieta.pl/index.php/2018/11/23/dlaczego-dzieci-powinny-spiewac-6-powodow/ . Nasze mózgi potrzebują różnorodnych aktywności i odpoczynku dla efektywnej nauki.
Warto sobie przypomnieć swoje ulubione piosenki z dzieciństwa i poszukać wartościowych wersji do przypomnienia sobie, ale tez słuchania z dzieckiem. U mnie były to piosenki które śpiewała mi mama („Idzie niebo ciemną nocą”, „Pieski małe dwa”, „Mam chusteczkę haftowaną”, „Ta Dorotka”, „Z popielnika”, „Stary niedźwiedź”), piosenki, które pamiętam z przedszkola („Jabłuszko rumiane,”, „Biały walczyk”, „Grozik”, „A w ogrodzie jeżyk śpi”), piosenki religijne (np. kolędy), pieśni patriotyczne („O mój rozmarynie”, „Przybyli ułani”, „Zakwitały pąki białych róż”). Z dzieciństwa dobrze wspominam też piosenki Fasolek i Krzysztofa Marca, piosenki z filmów o Panu Kleksie, Majki Jeżowskiej, Natalii Kukulskiej. Gorąco zachęcam do świadomego szukania piosenek i przede wszystkim – do odważnego śpiewania! Zapraszam również do zajrzenia na nasz kanał na YT, gdzie pomału tworzą się play listy z muzyką dla dzieci polecane przez Wiercipiętę – https://www.youtube.com/watch?v=SogW3o8N7Dc&index=14&list=PLvu_1xIUBuMkAGxp1K4Rq1I8VCfiMugWb